Jasnym dla wszystkich jest, że podziałowi podlega nieruchomość, w przypadku gdy małżonkom w ramach wspólności przysługiwało prawo własności, analogicznie dzielimy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego.
Przy podziale tego składnika majątku wspólnego podstawą ustalenia kwoty spłaty jest rynkowa wartość nieruchomości.
Podziałowi podlega jednakże także prawo najmu lokalu, bowiem uznaje się, że w skład majątku wspólnego małżonków wchodzą prawa nabyte przez oboje małżonków lub jednego z nich w czasie trwania wspólności ustawowej, w tym także prawa ze stosunku najmu lokalu (zob. wyr. SN z 13.6.1967 r., III CR 107/67, OSN 1968, Nr 4, poz. 66; uchw. SN z 29.10.1991 r., III CZP 107/91, OSN 1992, Nr 5, poz. 75).
Co interesujące przyjęto,że pomimo trwania wspólności majątkowej małżeńskiej, prawo najmu nie należy do majątku wspólnego małżonków w sytuacji, gdy jeden z małżonków nawiązał stosunek najmu lokalu w czasie trwania faktycznej separacji - wyłącznie dla potrzeb jego lub jego i faktycznej nowej rodziny, jaką założył po rozejściu się małżonków.
Warto wiedzieć, że obliczaną w celu dokonania podziału majątku „wartość prawa najmu lokalu komunalnego, objętego podziałem majątku wspólnego, stanowi różnica między czynszem wolnym a czynszem regulowanym, z uwzględnieniem - w konkretnych okolicznościach sprawy - okresu prawdopodobnego trwania stosunku najmu.
Przy ustalaniu tej wartości nie uwzględnia się możliwości preferencyjnego zakupu lokalu przez najemcę” ( II CSK 486/14 - postanowienie SN - Izba Cywilna z dnia 12-03-2015). Oczywiście o ile różnica między czynszem rynkowym a komunalnym dla danego mieszkania jest stosunkowo łatwa do ustalenia, to "prawdopodobny okres trwania najmu" jest kategoriż bardzo ocenną – różniącą się w poszczególnych przypadkach; dla przykładu przyjmuje się, że stosunek najmu nie będzie kontynuowany po uzyskaniu przez tego małżonka, który utraci prawo najmu w wyniku podziału, samodzielnego tytułu do innego lokalu mieszkalnego.
